ในบทความนี้ ผู้เขียนจะพาผู้อ่านมาวิเคราะห์เชิงลึกเกี่ยวกับตลาดอีคอมเมิร์ซ (E-Commerce: EC) ในประเทศไทยหลังวิกฤตโควิด-19 (Covid-19) โดย อีคอมเมิร์ซ คือธุรกิจการซื้อขายที่ดำเนินการบนโลกออนไลน์ ผ่านช่องทางต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นเว็บไซต์ แอปพลิเคชัน (Application) หรือแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ (E-Commerce Platform) ที่มีให้เลือกมากมายในปัจจุบัน ซึ่งการแข่งขันในธุรกิจนี้ถือว่าสูงมาก แพลตฟอร์มต่าง ๆ จึงต้องนำกลยุทธ์และจุดขายเฉพาะตัวออกมาเพื่อแย่งชิงความได้เปรียบและดึงดูดลูกค้าอย่างเข้มข้น

สินค้าที่จำหน่ายบนแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซครอบคลุมตั้งแต่สินค้าจำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น ปัจจัย 4 ไปจนถึงบริการในด้านต่าง ๆ เรียกได้ว่าเป็นรูปแบบการค้าขายที่ไร้ขีดจำกัดอย่างแท้จริง ยิ่งในยุคที่อินเทอร์เน็ตเข้าถึงได้ทุกพื้นที่ ก็ยิ่งส่งผลให้ธุรกิจประเภทนี้เติบโตอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะในประเทศไทยหรือตลาดโลก

ซึ่งตามรายงานของ Google, Temasek และ Bain & Company ในปี 2024 ประเทศไทยถือเป็นตลาดอีคอมเมิร์ซที่ใหญ่เป็นอันดับสองในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีมูลค่ารวมของสินค้าทั้งหมด (Gross Merchandise Value: GMV) อยู่ที่ 30 พันล้านเหรียญสหรัฐ แม้ผู้บริโภคจะกลับมาใช้ชีวิตตามปกติหลังวิกฤตโควิด-19 แต่คาดว่าตลาดอีคอมเมิร์ซในประเทศไทยจะยังคงเติบโตในอัตราเฉลี่ยสะสมต่อปี (Compound Annual Growth Rate: CAGR) ที่ 17% ไปจนถึงปี 2025 และจะมีมูลค่า GMV เพิ่มขึ้นเป็น 49 พันล้านเหรียญสหรัฐ

ในด้านผู้ให้บริการและผู้ขายสินค้า (Supply Side) สมาคมโฆษณาดิจิทัล (ประเทศไทย) หรือ The Digital Advertising Association of Thailand (DAAT) ร่วมกับบริษัทวิจัยการตลาดชั้นนำอย่าง คันทาร์ (ประเทศไทย) จำกัด ได้เปิดเผยผลสำรวจมูลค่างบโฆษณาดิจิทัลในประเทศไทยประจำปี 2023 โดยพบว่าการลงทุนโฆษณาดิจิทัลเติบโตอย่างก้าวกระโดดถึง 14% คิดเป็นมูลค่า 29,283 ล้านบาท และคาดการณ์ว่ามูลค่าอุตสาหกรรมจะเติบโตต่อเนื่องอีก 8% ในปี 2024 ซึ่งจะทำให้มูลค่างบโฆษณาดิจิทัลเพิ่มขึ้นเป็น 31,558 ล้านบาท

นอกจากนี้ ยังมีการจัดอันดับ Top 5 อุตสาหกรรม ที่ใช้งบโฆษณาดิจิทัลมากที่สุดในปี 2023 ซึ่งกลุ่มธุรกิจที่มีการลงทุนสูงสุดมีดังนี้:

1. กลุ่มผลิตภัณฑ์สกินแคร์: มีการลงทุนสูงที่สุด คิดเป็นมูลค่า 3,460 ล้านบาท
2. กลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์: มูลค่าการลงทุน 3,000 ล้านบาท
3. กลุ่มเครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์: มูลค่าการลงทุน 2,393 ล้านบาท
4. ธุรกิจการสื่อสาร: มูลค่าการลงทุน 1,869 ล้านบาท
5. กลุ่มผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนม: มูลค่าการลงทุน 1,853 ล้านบาท

ทั้งนี้ การเติบโตอย่างต่อเนื่องของงบโฆษณาดิจิทัลสะท้อนถึงความสำคัญที่เพิ่มขึ้นของการตลาดออนไลน์ในทุกกลุ่มธุรกิจ ซึ่งสอดรับกับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการบริโภคของผู้คนในยุคดิจิทัล

ในทางกลับกัน ในฝั่งของผู้บริโภค (Demand Side) จากการสำรวจพฤติกรรมทางดิจิทัลในรายงาน Digital 2024 โดย We Are Social และ Meltwater พบว่า คนไทยมีการใช้งานโซเชียลมีเดียสูงถึง 49.10 ล้านคน คิดเป็น 68.3% ของประชากรทั้งหมด โดยนิยมใช้งานผ่านมือถือมากที่สุด เฉลี่ยวันละกว่า 5 ชั่วโมง ส่วนการใช้งานผ่านคอมพิวเตอร์อยู่ที่ประมาณ 3 ชั่วโมงต่อวัน นอกจากนี้ ผู้บริโภคชาวไทยพบเจอแบรนด์ต่าง ๆ ผ่านช่องทางดิจิทัลมากที่สุด 5 อันดับแรก ได้แก่:

1. Search Engine: 35.2%
2. โฆษณาบนมือถือ: 39.3%
3. โฆษณาบนทีวี: 29.2%
4. โฆษณาบนโซเชียลมีเดีย: 28.5%
5. การเปรียบเทียบสินค้าบนเว็บไซต์: 28.3%

ข้อมูลเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่าการตลาดดิจิทัลผ่านช่องทางที่เข้าถึงได้ง่ายและตรงกับพฤติกรรมการใช้งานของผู้บริโภค เช่น มือถือและโซเชียลมีเดีย ยังคงมีความสำคัญอย่างมากสำหรับธุรกิจในการสร้างการรับรู้และดึงดูดกลุ่มเป้าหมาย

ทั้งนี้ ในมุมมองของผู้เขียน โอกาสในการเติบโตของอีคอมเมิร์ซไทยจะขึ้นอยู่กับความสามารถของธุรกิจในการปรับตัวและนำเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้ เช่น การพัฒนาประสบการณ์การซื้อขายบนมือถือ การใช้ AI และ Machine Learning เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมลูกค้า หรือการนำแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียมาสร้างการมีส่วนร่วมได้อย่างตรงจุด อีกทั้งในมุมมองของธุรกิจที่ปรึกษา (Consulting Business) สิ่งสำคัญคือการวางกลยุทธ์แบบองค์รวมที่ไม่เพียงแต่เน้นการขาย แต่ยังต้องบริหารงบโฆษณา การสร้างประสบการณ์ลูกค้าที่แตกต่าง และการใช้ข้อมูลเชิงลึกเพื่อปรับกลยุทธ์ได้อย่างทันท่วงที การทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญหรือบริษัทที่ปรึกษาจะช่วยให้ธุรกิจเข้าใจทิศทางและสามารถตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น ธุรกิจที่สามารถผสมผสานเทคโนโลยี การตลาดดิจิทัล และการวางกลยุทธ์ที่ชัดเจน จะเป็นธุรกิจที่สร้างความได้เปรียบและเติบโตอย่างยั่งยืนในยุคดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว

Source:

The e-Conomy SEA report 2024 report

DIGITAL 2024 THAILAND report

The Digital Advertising Association of Thailand 2024 report