เมื่อนึกถึงเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับโลกเสมือน หลายคนอาจนึกถึงแว่นตา VR (VR Headset) ที่มักพบเห็นการใช้งานในวงการเกมเป็นส่วนใหญ่ แต่แท้จริงแล้วเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับโลกเสมือนไม่ได้มีเพียง VR เท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องถึงเทคโนโลยีอื่นๆ อย่าง AR MR XR หรือแม้แต่ Metaverse อีกต่างหาก โดยสรุปแล้วเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับโลกเสมือน ได้แก่
- Augmented Reality (AR) เป็นการผสมโลกจริงกับโลกเสมือนทาให้มองเห็นภาพวัตถุเป็นรูป 3 มิติอยู่บนสภาพแวดล้อมจริงผ่านอุปกรณ์แสดงผลได้ หนึ่งตัวอย่างการใช้ AR ที่เคยเป็นที่นิยมในประเทศไทย คือ เกม Pokémon GO
- Virtual Reality (VR) เป็นการจาลองโลกเสมือนเพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถมองเห็นและตอบโต้กับสิ่งแวดล้อมเสมือนได้ผ่านอุปกรณ์ต่างๆ เช่น แว่นตา VR ซึ่งมักวางขายพร้อมกับ Controller ซึ่งเป็นอุปกรณ์ควบคุมด้วยมือ
- Mixed Reality (MR) เป็นการผสมของเทคโนโลยี AR และ VR ทาให้สามารถมองเห็นภาพที่จาลองในโลกเสมือนแต่สามารถตอบโต้กับวัตถุในโลกเสมือนได้ด้วยมือเปล่าโดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ควบคุมเสริมเข้ามา
ทั้ง 3 เทคโนโลยีสามารถเรียกโดยรวมได้ว่าเทคโนโลยี ‘Extended Reality (XR)’ ทั้งนี้ เทคโนโลยีที่กล่าวมาข้างต้นยังมีความเกี่ยวข้องกับคาว่า ‘เมตาเวิร์ส (Metaverse)’ หรือ ‘จักรวาลนฤมิตร’ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการสร้างโลกเสมือนขึ้นเพื่อรองรับการทากิจกรรมร่วมกันแบบ real time ผ่านตัวอวตาร (Avatar) ที่นามาใช้แทนตัวเราในการทากิจกรรม โดยเมตาเวิร์สได้รับความนิยมอย่างมากในช่วงเกือบ 3 ปีที่ผ่านมาและยังถูกจัดให้อยู่ลาดับที่ 9 จาก 10 เทรนด์เทคโนโลยีเชิงกลยุทธ์แห่งปี 2023 (Top 10 Strategic Technology Trends for 2023) โดยบริษัทวิจัยและให้คาปรึกษาทางเทคโนโลยีชั้นนาอย่าง Gartner
อย่างไรก็ตาม เมื่อเทียบกับกระแสการใช้งานเทคโนโลยี AI ในปัจจุบัน กระแสความนิยมของเทคโนโลยี XR ในกลุ่มคนทั่วไปเริ่มลดลงอย่างรวดเร็ว ทั้งที่เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องอย่างเมตาเวิร์สยังเคยถูกยกย่องให้เป็นถึงเทคโนโลยีของอนาคตที่จะสร้างความเชื่อมโยงของเรากับโลกดิจิทัลเลยทีเดียว ความนิยมที่ลดลงนี้อาจสืบเนื่องมาจากลักษณะการใช้งานเทคโนโลยี XR ที่มีความซับซ้อนกว่าเมื่อเทียบกับ AI อย่าง ChatGPT ในรูปแบบของ Chat Bot ทาให้ผู้คนทั่วไปสามารถใช้งานได้ง่ายจากการกรอกข้อมูลเพียงไม่กี่คา ขณะที่เทคโนโลยี XR ยังต้องอาศัยอุปกรณ์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นแว่นตา VR หรืออุปกรณ์ควบคุมที่สวมเข้ากับ ส่วนอื่นของร่างกายสาหรับใช้โต้ตอบกับวัตถุในโลกเสมือน ทาให้บางคนที่ไม่มีอุปกรณ์นี้อาจไม่เคยได้สัมผัสประสบการณ์การใช้งานเทคโนโลยีนี้ นี่อาจเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ส่งผลกระทบเชิงลบต่อความนิยมของเทคโนโลยีกลุ่ม XR อย่างมาก
ทั้งนี้ เมื่อไม่นานมานี้ บริษัทเทคโนโลยีเจ้าใหญ่ของโลกอย่าง Apple Inc. ได้ประกาศเปิดตัว Vision Pro ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับแว่นตา VR อยู่มาก แต่แท้จริงแล้วเทคโนโลยีที่ประยุกต์ใช้กับ Vision Pro เพื่อคานวณสภาพแวดล้อม (Spatial Computing) รอบตัวเรานั้นมีลูกเล่นที่ซับซ้อนและพัฒนากว่า VR ตรงที่รวบรวมจุดเด่นของความสามารถ AR และ VR ไว้ภายในอุปกรณ์เดียวกันทาให้สามารถรองรับการแสดงภาพวัตถุโลกเสมือนบนสภาพแวดล้อมจริงในแบบของ AR และจาลองโลกเสมือนในแบบของ VR นอกจากนี้ Vision Pro ยังติดตั้งกล้องเซนเซอร์เพื่อจับความเคลื่อนไหวของลูกตาและมือของผู้ใช้งานสาหรับการตอบโต้กับวัตถุในโลกเสมือนแทนการสวมอุปกรณ์ควบคุมเพิ่มเติม จึงถือได้ว่าตรงกับคาจากัดความของเทคโนโลยี MR ที่อธิบายไปข้างต้น การรวมฟังก์ชันการใช้งานครบถ้วนภายใน Vision Pro ตัวเดียวรวมถึงอิทธิพลทางการตลาดของแบรนด์ Apple ต่อกลุ่มคนทั่วโลกที่มีมาอย่างต่อเนื่องในปัจจุบัน อาจเป็นการสร้างกระแสนิยมเทคโนโลยี XR ในกลุ่มคนทั่วโลกอีกครั้งหนึ่งก็เป็นได้ อย่างไรก็ตาม Vision Pro ยังคงอยู่ในขั้นตอนการพัฒนาของบริษัทซึ่งมีแผนที่จะพัฒนาและเริ่มวางขายในตลาดในช่วงต้นปี 2024 บนเว็บไซต์ Apple และร้านค้าของ Apple ในสหรัฐอเมริกา อีกทั้งราคาตั้งต้นของ Vision Pro จะอยู่ที่ $3,499 หรือราว 123,000 บาทโดยประมาณ ทาให้ถึงแม้การเปิดตัวดังกล่าวอาจสร้างกระแสนิยมให้เทคโนโลยี XR ได้ แต่เนื่องจากราคาที่สูงลิ่วรวมถึงการจากัดการขายในสหรัฐอเมริกาเป็นที่แรกเพียงที่เดียว อาจทาให้กลุ่มคนที่เข้าถึง Vision Pro ได้ยังมีจานวนค่อนข้างจากัดในช่วงแรก อย่างไรก็ตาม การเปิดตัว Vision Pro อาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่ทาให้ผู้คนเริ่มหันกลับมาสนใจเทคโนโลยี XR และผลักดันให้เกิดการพัฒนาต่อยอดในอนาคตได้เหมือนกับในกรณีของ AI ที่พบเห็นได้ชัดในปัจจุบัน
ที่มา: กรมประชาสัมพันธ์, NECTEC, Techsauce, Gartner, Apple, Pokémon GO, Meta
